Monday, October 17, 2011

Rappende Indianen



De indianen in Brazilië proberen hun eigen identiteit te behouden. Dat kun je zelf zien in het Concertgebouw op 18 oktober, waar twee indianengroepen, de Kayapó en de Mehinaku, traditionele rituelen zullen uitvoeren. Er zijn ook indianen die zich (noodgedwongen) hebben aangepast aan de moderne beschaving. Maar het kan ook anders!

Clemerson, Bruno, Charlie en Kelvin uit het indianenreservaat Jaguapiru (in de staat Mato Grosso do Sul) maken een kruising tussen de verschillende werelden. Als Brô MC’s (brô van brother, want het zijn broers) rappen ze over het geweld in hun dorp en vooral over racisme. Om een groot bereik te krijgen, doen ze dat in het Portugees gemixt met hun eigen taal, het Guarani Kaiowá. Zo kunnen ze kritiek leveren op de maatschappij en bij de niet-indianen vooroordelen wegnemen over de Guarini Kaiowá. De blanken, zo leggen ze uit in een interview met het tijdschrift Rap Nacional, nemen de indianen niet serieus; indianen worden vaak weggezet als een stuk vuil.

In 2009 hebben ze gewonnen op het RPB (Rap Popular Brasileiro) Festival voor jong hiphop talent. In 2010 stonden ze in het voorprogramma van de immens populaire Milton Nascimento in Campo Grande. Helaas is de muziek op hun cd Rap Indígina (2010) totaal ondergeschikt aan hun sterke rapteksten. De beats en de flauwe akkoorden uit de keyboards doen erg kitscherig aan. Het zou heel wat interessanter zijn als ze meer uit hun eigen muzikale traditie halen om zich beter te kunnen onderscheiden. De kleding die ze in de clip hieronder dragen is overigens hun dagelijkse kloffie.

Friday, October 7, 2011

Openingsavond Brasil Festival Amsterdam een groot succes

Na de spectaculaire opening op het Museumplein volgt het formele gedeelte in het Concertgebouw dat voor deze gelegenheid versierd is met stroken stof aan het plafond in de kleuren van het logo. De directeur van het Concertgebouw Simon Reinink gaf na zijn speech de microfoon door aan Sergio Mamberti. De staatssecretaris cultuur van Brazilië en voormalig acteur spreekt warme en charmante woorden over de relatie tussen Nederland en Brazilië.


PianOrchestra, innovatief en dynamisch

Het eerste half uurtje is voor de jonge groep PianOrchestra, 10 handen en één geprepareerde piano. Twee gaan aan het toestenbord zitten, één pulkt een snaar los en strijkt deze als een rebeca (vedel), één verdwijnt onder de piano en de vijfde tokkelt, slaat zachtjes op de snaren of tegen het hout. Het geheel is een lust voor het oog. De schermen op het podium vertonen typische kunst uit het noordoosten van Brazilië. Zodra ze echter een samba gaan spelen, komt er ‘n hilarisch filmpje van een dansende vogel (een youtube viral). Ook spelen ze enkele chorinhos van Ernesto Nazareth en een eigenzinnig arrangement van “Samba de uma nota só”, maar dan wel met alle noten. Het gezelschap bestaande uit Claudio Dauelsberg, Gisele Sant'Ana, Marina Spoladore, Mako en Maíra Freitas wisselen elkaar af en brengen de muziek (en dans) met het grootste gemak en plezier.

Assad Family, virtuoos en nostalgie

Na de pauze komt de Assad Family op: de broers Sergio en Odair Assad – die al van kinds af aan een duo vormen - samen met zusje Badi Assad, Odair's dochter Carolina Assad en Sergio’s dochter Clarice Assad. Ze openen het concert met “Casa Forte”, een pittig en harmonisch nummer dat een mooie intruductie is van deze supermuzikale familie. Daarna spelen ze om de beurt, omdat ze onafhankelijk van elkaar carrière hebben gemaakt. Het gitaarduo laat een prachtig klassiek Braziliaans stuk horen a lá improvise met een flamenco-bite. Badi Assad neemt het stokje over. Ze heeft alles wat een musicus maar wensen kan. Ze speelt gitaar, percussie en als ze klakgeluiden maakt met haar tong, kan ze tegelijkertijd zingen. Ze geeft met haar kristalheldere stem een prachtige interpretatie van Chico Buarque's “Joana Francesa”. Aan het slot van “O banco do destinto” barst een daverend applaus los na een enerverend geroffel op haar gitaar. Haar nicht Clarice was even bang dat zij daar niet tegen op zou kunnen, maar ook zij laat een virtuoos piano- en scatspel horen van Vinícius de Moraes' “Canto de Ossanha”. Carolina heeft duidelijk minder techniek in huis. Ze zorgt met “Toda sentimento” van Chico Buarque wel voor een teder rustpunt in de show. Een hoogtepunt is de close harmony van Pixinguinha's “Carinhoso” door de drie meiden. Het tweede gedeelte van de Assad Family is eigenlijk nog beter. Ze laten, nu weer met z'n allen, een vierluik horen (een eigen werk) als eerbetoon aan de Libanese vader en Italiaanse moeder van Badi, Sergio en Odair. Het wordt een ontmoeting tussen de culturen door de moderne ud (luit), Arabische melismen en Braziliaanse ritmen. Het werk geeft de verschillende fases van de immigrant weer: vertrek moederland, aankomst nieuw land, heimwee en familie. Het optreden eindigt met een welverdiende staande ovatie.

Thursday, October 6, 2011

Tropa de Elite 2

Wow, je wordt meteen bij je lurven gegrepen in de eerste scène, waarin Nascimento (Wagner Moura) de auto instapt, wegrijdt en wordt klemgereden. Kogels doorboren zijn auto en je denkt: dit overleeft niemand. De film van regisseur Jose Padilha is het vervolg op Tropa de Elite uit 2007 waarin het werk van de speciale politie-eenheid (BOPE) wordt belicht. Luitenant-kolonel Nascimento is nu 10 jaar ouder, zijn zoon (10 jaar) woont bij zijn ex-vrouw. De film heeft een behoorlijk hoog tempo. We gaan vier jaar terug in de tijd, waar in een beruchte gevangenis een afrekening plaatsvindt onder aanvoering van de grimmige Beirada (hé, dat is zanger/acteur Seu Jorge!). Mensenrechtenactivist Diogo Fraga (Irandhir Santos) wordt erbij geroepen en de meute komt tot rust. Helaas besluit Kapitein Andre Matias (André Ramiro) de nerveuze Beirada tóch te executeren. Natuurlijk wordt dit in de media breed uitgemeten. Volgens Fraga is deze BOPE actie een schending van de mensenrechten, maar het electoraat van Rio de Janiero is er eigenlijk wel blij mee. Matias wordt van zijn functie ontheven en Nascimento wordt gepromoveerd tot onder-secretaris van de inlichtingendienst. Hij merkt algauw dat het systeem waar hij 21 jaar voor heeft gewerkt totaal verrot is; corruptie onder agenten en politici is schering en inslag. Tussen de keiharde en bloederige beelden zijn er ook absurditeiten te zien die helemaal niet ver van de werkelijkheid liggen. Een mooie emotionele laag is de verhouding tussen de activist Fraga die getrouwd is met Nascimento's ex en zoon Rafael (Pedro Van-Held). Overigens is de eerste scène niet de laatste... Je kunt de film zelf zien in Tuschinski, Rialto en Kriterion. Echt een aanrader!

 

Sunday, October 2, 2011

Casa do Núcleo, een 'muzikaal' huis in São Paulo

Ergens in de miljoenenstad São Paulo, waar men verzot is op rock, samba, sambarock, hiphop en andere moderne urbane muzieksoorten, zit tussen de wolkenkrabbers een mini cultureel centrum, Casa do Núcleo, verstopt.



Thuis
Casa do Núcleo is een thuis voor musici en muziekliefhebbers. Het is letterlijk een woonhuis waar in de huiskamer, met gezellige stoeltjes en banken, een podiumpje staat opgesteld. Je kunt er ook een winkeltje, expositieruimte en een bar vinden. Er worden frequent concerten, discussies en workshops georganiseerd. Muziek is de kernactiviteit, maar je zult er niet zo gauw rock of hiphop vinden. Wel traditionele (bijv. choro), instrumentale en contemporaine, met andere woorden - het is gewoon zo - elitaire Braziliaanse muziek.

Label
De plek is een uitbreiding van de platenmaatschappij Núcleo Contemporâneo in 1996 opgezet door pianist en arrangeur Benjamin Taubkin. Van dit label zijn inmiddels meer dan 70 albums verschenen.

Muzikale ontmoetingen
Casa do Núcleo is in maart van dit jaar geopend en elke week is er wel iets te doen. Er is veel ruimte voor bijzondere muzikale ontmoetingen. Zo speelt op 30 augustus de Belgische gitarist Boris Gaquere samen met de Braziliaanse percussionist Renato Martins. Ook krijgen de beste ensembles een kans om op te treden zoals Quinteto Vento em Madeira.

In het filmpje zie je een optreden van Soukast (Simone Sou en Gui Kastrup) samen met Oleg Fateev uit Moldavië in Casa do Núcleo.

Als je toevallig in São Paulo bent, ga dan even langs: Rua Padre Cerda, n°25, Alto de Pinheiros

Amor e Revolução

Brazilië is naast Mexico de grootste exporteur van telenovela’s - soapseries - wéreldwijd. Liefde en rijkdom zijn favoriete thema’s, maar er komen ook prangende maatschappelijke kwesties aan bod zoals armoede, draagmoederschap en corruptie. Sinds april van dit jaar volgen de Brazilianen op de zender SBT de spannende, rauwe en gewelddadige soap Amor e Revolução van Tiago Santiago. Het is de eerste keer in de geschiedenis van de telenovela’s dat de militaire dictatuur centraal staat.

Fictie
Amor e Revolução speelt zich af in Rio de Janeiro en São Paulo van de revolutie in 1964 tot aan de meest obscure periode van de dictatuur (“anos de chumbo”). Amor e Revolução is een fictief liefdesverhaal tussen de militair José Guerra (Claudio Lins) en de guerrillera Maria Paixão (Graziela Schmitt). Op het eerste gezicht is dit een onmogelijke liefde, omdat Maria leider is van een studentenbeweging en ten strijde zal trekken. José Guerra is van de militaire inlichtingendienst, tegen de dictatuur, democraat en zoon van een generaal van de harde lijn.

Realiteit
Het bijzondere van deze soap is dat na elke aflevering iemand aan het woord komt die direct iets met de dictatuur te maken heeft gehad. Ze vertellen vaak hartverscheurende verhalen. Iedereen komt aan het woord: militairen, guerrillastrijders, folteraars, artiesten, journalisten, advocaten en studenten. Ongetwijfeld een heel goede manier om dit nationale trauma bloot te leggen en te verwerken. In het Tropentheater kunt u op 27 september naar The year my parents went on vacation van Cao Hamburger gaan kijken. Dit gaat over het leven van de jonge Mauro die door zijn ouders, politieke dissidenten, wordt achtergelaten bij zijn opa ten tijde van de dictatuur en het WK voetbal in 1970.