Beschermd door Yemanja

Al jaren hangt ze boven mijn voordeur. Die prachtige vrouw met haar lichte gewaad staande op de rustige golven van de oceaan. Bij elke verhuizing is ze trouw met me meegegaan. Ik heb er nooit bij stilgestaan of de voordeur wel zo’n goede plek is. Wie is Yemanja eigenlijk? Ik weet wel dat ze één van deorisha’s is die wordt opgeroepen tijdens een candomblé ceremonie. Orisha’s, candomblé? Heeft dat niet iets te maken met voodoo? Nee, niet echt, maar ze hebben wel dezelfde oorsprong: namelijk Afrika!

In de 16e eeuw verscheepten de Portugezen duizenden Afrikanen
uit het westen van Afrika naar Bahia, een provincie aan de kust in noordoost Brazilië. Daar werden ze als slaven tewerkgesteld op de suikerplantages. Natuurlijk kwam het voor dat de Afrikanen elkaars taal niet spraken. Ook hingen ze vaak een ander geloof aan, die wel overeenkomsten vertoonden. Na verloop van tijd smolten al die verschillen samen en bleef er een gemeenschappelijke religieuze taal over. Het probleem was echter dat de Portugezen, die zelf de katholieke leer aanhingen, niets moesten hebben van die heidense rituelen. Rituelen waarbij de voorouders worden opgeroepen en waarbij mensen in trance raken. De slaven werden onder druk bekeerd tot het katholieke geloof. Zo is er een synthese ontstaan tussen het katholicisme en de Yoruba religie. De orisha’s (de Afrikaanse goden) werden vervangen door de katholieke heiligen. De slaven deden net alsof ze baden tot de heilige maagd Maria, maar eigenlijk representeerde ze Yemanja. De godin van de Oceaan, de beschermvrouwe van de zeelieden. Voor de Yoruba is ze een riviergodin en de godin van de vruchtbaarheid. Ze is de moeder van alle goden…

Kijk voor meer informatie over candomblé

van Kathleen O’ Conner en Mario Aratanha

Gepubliceerd op 5 oktober 2007  op Radio6.nl